Php Nedir ?
Kısa Bir Bakış
Php ‘yi Kısaca Dinamik Web Siteleri, Web Uygulamaları Geliştirmek için Oluşturulmuş Web Tabanlı Çalışan Bir Programlama Dili olarak tabir edebiliriz.
Peki, Kim, Ne Zaman, Niye Bulmuş Acaba ?
Php İlk Olarak 1995 Yılında Aslen Danimarkalı ama Kanadalı Yazılımcı Rasmus Lerdorf Tarafından İcat Edildi.
Lerdorf İlk olarak perl betiği şeklindeki sayfasına gelen misafirlerin sayısını Tutmak için geliştirdiği bu sanal icat, kısa sürede diğer Yazılımcılarında ilgisini Çekti. Daha sonrasında Php yi Herkesin Kullanabilmesi için Geliştirilmeye ve Açık Kaynak Kodlu olarak Piyasaya sunulmaya başlandı.
Ayrıca Şu Anda Hala Geliştirilmeye Devam Ediyor. Gelişmeleri Resmi Sitesinden Takip Edebilirsiniz.
Nasıl Çalışıyo Acaba bu Php ?
Php web Tabanlı Çalıştığı İçin Diğer C, Java Gibi Derlenmeye İhtiyacı Yoktur.
Php Kodları Sunucu (Server) Tarafında Derlenir, Kullanıcıya (Client) Html Çıktısı Gösterilir.
Burada Php Kodları, Sayfayı Görüntüleyen Kişiye (Client) Görünmez. Kodlar Sunucunuzda Derlenir, Cliente Html Olarak Gider. Yani Siz .php Uzantılı Bir Dosya Oluşturuyorsunuz, İçinde Html, Css, Javascript Kodları Ve PHP kodları var. Php Motoru Bu Sayfadaki php Kodlarını Ayıklıyor, ayıkladıklarını Çalıştırıp Sonucunu Kodcu Nasıl İstediyse Kullanıcıya (client) e Html Halinde Gösteriyor.
Biraz Daha Anlatıyım: Siz Şimdi Tarayıcınızdan www.google.com a Girdiniz, Siz O Siteye Girerken Aslında Google ın Sunucusuna İstek Yapıyorsunuz, Diyosunuzki Bana Google ı Göster, O sunucuda Php Kodlarını Sunucu Tarafında Ayırıp Çalıştırıyo, Sonucu Html Halinde Çıktılayıp, Tarayıcıya gönderiyor. Tarayıcıda Bu çıktıyı Size Sunuyor.
UNUTMAYINIZ: Php Kodları Sayfayı Görüntüleyen Hiç Bir Kimseye Gözükmez, Öğeyi Denetle Yapsanız Dahi.
Ne İşe Yarar, Neler Yapabilirim Php İle ?
Php Back-end (Arka Plan) dir. Yani Sitenin Görselliği Php için Çokda Önemli Değildir. Php’nin Asıl Görevi Arka Plandaki İşlemleri, Olayları Kontrol Etmek Ve Sonuçlar Üretmektir.
Php İle Basit Bir Blog Sitesinden Tutun da, E-Ticaret, Arama Motoru, Facebook Gibi Sistemleri Yapabilirsiniz. Gerekli Olan Bilgi, Sabır Ve Zamanla Oluşacak Olan Tecrübedir.
Php Kullanılarak Yapılan Sistemler: Google , Facebook, Twitter, WordPress Blog Sistemi, instagram, Joomla Blog Sistemi, Ve Benzeri…
Eğer Sende Basit Bir uygulama (örn: adres defteri) Yaparak Bu İşe Başlarsan, İleride Sanırım Birazda Sabır İle Mükemmel Bir Php Developer Olabilirsin. Nede Olsa Facebook u Yapan bile İlk olarak php ile Bu işi yapmıyor. 40 Fırın Ekmek yedikten sonra oluyor, ki zaten bu işlerde tek kişilik değil, Grup Çalışmasıdır. (Neyse Konu Çok sapmasın).
Php’ nin Ne Gibi Avantajları Var ?
Php Kullanman Sana Gerçekten Büyük Ölçüde Fayda Sağlayacak. Bu Avantajları Aşağıda Listeliyorum.
Php Beleştir. Yani İstediğin Gibi Kullan, Para Verme derdin yok !
Açık Kaynak Kodlu Olduğundan Kaynağına Bak, Tecrüben Varsa Sende Gelişimine Yardım Edersin.
Çoğu (mysql, mssql, oracle vs) Veritabanı İle Çalışabiliyor.
Php Normalde Linux Tabanlıdır. Ama Sanal Sunucular Sayesinde Çoğu İşletim sisteminde Sorunsuzca Çalışabilir.
Kolay Syntax(Kod Dizilimi) Sayesinde Hızlıca Ve Sorunsuzca Öğrenirsin.
Kaynak Sıkıntısı Çekmessin. Aç Google Yaz Sorununu, Hemen Cevabını Bulursun.
Facebook, Google , İnstagram Gibi Ünlü Şirketlerin Servislerini API (application plugin interface) Servislerini Kullanarak Kendi Sitende Kullanabilirsin, Örneğin Sitene Facebook ile Giriş yapılabiliyor. Ve Giriş Yapan kişinin Profil Bilgisini Almaktan Tut, Duvarına Yazı Bile Eklersin Php İle.
Çok Hızlıdır. Php Çalışma motoru Kodları hemen Anlar ve Ona Göre Çıktı Oluşturur.
Yukarlarda Biyerde Demiştim, Derleme İhtiyacı Yok Diye. Aç Bi Notped Hemen Yazmaya Başla…
Framework Denen Yardımcıların Var, Yani Bu Framework zımbırtısı Php yi Daha kolaylaştırıyo (örn: CodeIgniter), Oyunu Kendi Belirlediği Kurallara Göre Oynatıyo. Kod Fazlalığından Kaçındırıyo. (Ama Bazılarıda Çok Zorlaştırıyo)
İnternete Koyacağın Vakit Bir Ftp programı ve Hostinge İhtiyacın Var. Yani Çok Kolay Yayınlayabilirsin.
Bir Çok Yardımcı Sınıfı Var, Bunlar Sayesinde: Örneğin Excele Belge Aktarabilirsin, Excel Dosyası Oluşturabilir, Pdf Dosyasıda Oluşturabilirsin.
Kısacası Yapamadığın Şeyi Kolayca Yaparsın.
Github Diye Bi Zamazingo Var , Oradanda Yaptığın Projeni Başkalarıyla Paylaşıp Ünlü olabilirsin (En azından Şansın Var)
Daha Başka Çok Var ama Yazsam Sığmaz. Zaten Bu Kadarıda Yeterli Bence
İyi Güzelde Amma Velakin Dezavantajıda Vardır İllaki ?
Olmazmı Güzel Kardeşim Tabikide Var, Mesela Ne Desem… Hah Tamamdır Buldum. Yazıyorum dikkatli oku.
Valla Çok Sık Yaşarım. Localde (Kendi Bilgisayarımında) Çalışan Uygulama, Başka Hostingde Çalışmıyor. Sebebi Ya Php Sürümü Uyuşmazlığı Veyahu Hostingin Ayarlarıyla Alakalı. Not: (Bir Keresinde require Ettiğim Dosyanın Bir Harfini Büyük Yazdım Diye 3 saat sorunu aradım)
Php de Her Fonksiyon sonuna, satır sonuna noktalı Virgül (
koymalısın. Yoksa Betik Çalışmaz. Hele Hele Çalıştırdığın Sunucunun Hata Raporlaması Kötüyse Ve Helede Yoksa Ayvayı Yedin ! 2500 satırlık Bir Php Dosyasında Tek Tek Satırları, Fonksiyon sonlarını vs Kontrol Et Bakıyım, Bul Bulabilirsen!
OOP (Object oriented Programming) Yani Nesne Yönelimli Programlama , Php De Bu OOP Zıkkımı Daha Gelişmediğinden Bahsedilir, Bende Bahsedeyim Dedim. Ama Adamlar Geliştiriyorlarmış , İleriki Sürümlerde Karşımıza Çıkar Belki.
Bazı Fonksiyonel, Programsal Hataları Var, Misal Bi Yazıyosun Altına Bişey Daha Yazıyosun, Üstteki Yazdığından Dolayı Alttakini Kabul Etmiyo, Yer Değiştiriyosun Ama İşine Yaramıyor. (Not: Dediğim Sorun Header Already by sent sorunudur. Neyseki Zar Zor Çözümünü buldum.)
Kendisini Bu Kadar Kötülettirecek Ama Tadından da Yenemeyecek Bir Dil PHP !
Son Bir Sorum Daha Var , Şöyleki: Php Tek Başına Yeterlimidir ?
Şimdi Şöyle Diyim Ben, Php Tek Başına Arkaplanda Sistemi Çalıştıran Asıl Elemandır. Ama Sen Kullanıcıya Görsellik , Kullanım Kolaylığı Sunmazsan O Siteden Verim Alamazsın. Bunun İçindir ki Adamlar: Html, Css, Javascript (Yerini Jquery aldı) Gibi Betik Dillerini Üretmişler. Bunları Kullanırsan Tadından Yenmez. Biz Bu Dilleri Arayüz Oluşturmak İçin Kullanırız, Geneldede Öyle Yapılmak İçin Üretilmiş Zaten
Ayrıca Html (Hyper Text Markup Language) Sayfadaki Objeler İçin Fln Kullanılır.
Css (Cascade Style Sheet) ise O Objelerin Rengini, Boyutunu , Yani Görselliğini Ayarlamak İçin Kullanılır.
Javascript Veya Jquery İse Sayfaya Efekt Verme, Anında Güncelleme Gibi Gibi İşlemler İçin Kullanılır.
Bide Şunu Sorarsan: Bir adam Bu Dillerin Hepsiyle, Yani Hem Arayüz Hemde Php Kodlamasını Yapabilirmi?
Cevabım Evet Kardeşim, Yapabilir. Biraz Zahmetlidir Ama Öğrenince Kimseye Muhtaç Olmazsın, Abi Bana Arayüz Yaparmısın Demezsin Kısacası.
Hem Arayüzünü (front-end), Hemde Arka Tarafta (back-end) çalışan Phpyi Tek Başına Yapmaktan Gurur Ve Zevk Duyarsın.
Peki Bu Son Soru Vallaha – Php ye Bir Örnek Verirmisin Kodlu Fln.
Veriyorum Dikkatli İncele;
Bu Kod Herzaman Php Kodlarını Yazmadan Önce Yazılır. (Buna Open Php Tag, Yani Açılış Etiketi Denir.)
<?php
Buda Ekrana Merhaba Dünya Yazar.
Burada Echo Fonksiyondur, Yazdığını Ekrana Çıktılar.
echo ‘Merhaba Dünya’;
Bu Kod İse Php Kodlarımızı Bitirdiğimizde Yazarız, Bir Nevi Php Kodlarım Buraya Kadar Demektir.
?>
Evet Artık Birazcık Sana Anlatmaya Çalıştım Phpyi, Umarım Beğenmişssindir. Kendine İyi Bakman Dileğiyle
Kısa Bir Bakış
Php ‘yi Kısaca Dinamik Web Siteleri, Web Uygulamaları Geliştirmek için Oluşturulmuş Web Tabanlı Çalışan Bir Programlama Dili olarak tabir edebiliriz.
Peki, Kim, Ne Zaman, Niye Bulmuş Acaba ?
Php İlk Olarak 1995 Yılında Aslen Danimarkalı ama Kanadalı Yazılımcı Rasmus Lerdorf Tarafından İcat Edildi.
Lerdorf İlk olarak perl betiği şeklindeki sayfasına gelen misafirlerin sayısını Tutmak için geliştirdiği bu sanal icat, kısa sürede diğer Yazılımcılarında ilgisini Çekti. Daha sonrasında Php yi Herkesin Kullanabilmesi için Geliştirilmeye ve Açık Kaynak Kodlu olarak Piyasaya sunulmaya başlandı.
Ayrıca Şu Anda Hala Geliştirilmeye Devam Ediyor. Gelişmeleri Resmi Sitesinden Takip Edebilirsiniz.
Nasıl Çalışıyo Acaba bu Php ?
Php web Tabanlı Çalıştığı İçin Diğer C, Java Gibi Derlenmeye İhtiyacı Yoktur.
Php Kodları Sunucu (Server) Tarafında Derlenir, Kullanıcıya (Client) Html Çıktısı Gösterilir.
Burada Php Kodları, Sayfayı Görüntüleyen Kişiye (Client) Görünmez. Kodlar Sunucunuzda Derlenir, Cliente Html Olarak Gider. Yani Siz .php Uzantılı Bir Dosya Oluşturuyorsunuz, İçinde Html, Css, Javascript Kodları Ve PHP kodları var. Php Motoru Bu Sayfadaki php Kodlarını Ayıklıyor, ayıkladıklarını Çalıştırıp Sonucunu Kodcu Nasıl İstediyse Kullanıcıya (client) e Html Halinde Gösteriyor.
Biraz Daha Anlatıyım: Siz Şimdi Tarayıcınızdan www.google.com a Girdiniz, Siz O Siteye Girerken Aslında Google ın Sunucusuna İstek Yapıyorsunuz, Diyosunuzki Bana Google ı Göster, O sunucuda Php Kodlarını Sunucu Tarafında Ayırıp Çalıştırıyo, Sonucu Html Halinde Çıktılayıp, Tarayıcıya gönderiyor. Tarayıcıda Bu çıktıyı Size Sunuyor.
UNUTMAYINIZ: Php Kodları Sayfayı Görüntüleyen Hiç Bir Kimseye Gözükmez, Öğeyi Denetle Yapsanız Dahi.
Ne İşe Yarar, Neler Yapabilirim Php İle ?
Php Back-end (Arka Plan) dir. Yani Sitenin Görselliği Php için Çokda Önemli Değildir. Php’nin Asıl Görevi Arka Plandaki İşlemleri, Olayları Kontrol Etmek Ve Sonuçlar Üretmektir.
Php İle Basit Bir Blog Sitesinden Tutun da, E-Ticaret, Arama Motoru, Facebook Gibi Sistemleri Yapabilirsiniz. Gerekli Olan Bilgi, Sabır Ve Zamanla Oluşacak Olan Tecrübedir.
Php Kullanılarak Yapılan Sistemler: Google , Facebook, Twitter, WordPress Blog Sistemi, instagram, Joomla Blog Sistemi, Ve Benzeri…
Eğer Sende Basit Bir uygulama (örn: adres defteri) Yaparak Bu İşe Başlarsan, İleride Sanırım Birazda Sabır İle Mükemmel Bir Php Developer Olabilirsin. Nede Olsa Facebook u Yapan bile İlk olarak php ile Bu işi yapmıyor. 40 Fırın Ekmek yedikten sonra oluyor, ki zaten bu işlerde tek kişilik değil, Grup Çalışmasıdır. (Neyse Konu Çok sapmasın).
Php’ nin Ne Gibi Avantajları Var ?
Php Kullanman Sana Gerçekten Büyük Ölçüde Fayda Sağlayacak. Bu Avantajları Aşağıda Listeliyorum.
Php Beleştir. Yani İstediğin Gibi Kullan, Para Verme derdin yok !
Açık Kaynak Kodlu Olduğundan Kaynağına Bak, Tecrüben Varsa Sende Gelişimine Yardım Edersin.
Çoğu (mysql, mssql, oracle vs) Veritabanı İle Çalışabiliyor.
Php Normalde Linux Tabanlıdır. Ama Sanal Sunucular Sayesinde Çoğu İşletim sisteminde Sorunsuzca Çalışabilir.
Kolay Syntax(Kod Dizilimi) Sayesinde Hızlıca Ve Sorunsuzca Öğrenirsin.
Kaynak Sıkıntısı Çekmessin. Aç Google Yaz Sorununu, Hemen Cevabını Bulursun.
Facebook, Google , İnstagram Gibi Ünlü Şirketlerin Servislerini API (application plugin interface) Servislerini Kullanarak Kendi Sitende Kullanabilirsin, Örneğin Sitene Facebook ile Giriş yapılabiliyor. Ve Giriş Yapan kişinin Profil Bilgisini Almaktan Tut, Duvarına Yazı Bile Eklersin Php İle.
Çok Hızlıdır. Php Çalışma motoru Kodları hemen Anlar ve Ona Göre Çıktı Oluşturur.
Yukarlarda Biyerde Demiştim, Derleme İhtiyacı Yok Diye. Aç Bi Notped Hemen Yazmaya Başla…
Framework Denen Yardımcıların Var, Yani Bu Framework zımbırtısı Php yi Daha kolaylaştırıyo (örn: CodeIgniter), Oyunu Kendi Belirlediği Kurallara Göre Oynatıyo. Kod Fazlalığından Kaçındırıyo. (Ama Bazılarıda Çok Zorlaştırıyo)
İnternete Koyacağın Vakit Bir Ftp programı ve Hostinge İhtiyacın Var. Yani Çok Kolay Yayınlayabilirsin.
Bir Çok Yardımcı Sınıfı Var, Bunlar Sayesinde: Örneğin Excele Belge Aktarabilirsin, Excel Dosyası Oluşturabilir, Pdf Dosyasıda Oluşturabilirsin.
Kısacası Yapamadığın Şeyi Kolayca Yaparsın.
Github Diye Bi Zamazingo Var , Oradanda Yaptığın Projeni Başkalarıyla Paylaşıp Ünlü olabilirsin (En azından Şansın Var)
Daha Başka Çok Var ama Yazsam Sığmaz. Zaten Bu Kadarıda Yeterli Bence
İyi Güzelde Amma Velakin Dezavantajıda Vardır İllaki ?
Olmazmı Güzel Kardeşim Tabikide Var, Mesela Ne Desem… Hah Tamamdır Buldum. Yazıyorum dikkatli oku.
Valla Çok Sık Yaşarım. Localde (Kendi Bilgisayarımında) Çalışan Uygulama, Başka Hostingde Çalışmıyor. Sebebi Ya Php Sürümü Uyuşmazlığı Veyahu Hostingin Ayarlarıyla Alakalı. Not: (Bir Keresinde require Ettiğim Dosyanın Bir Harfini Büyük Yazdım Diye 3 saat sorunu aradım)
Php de Her Fonksiyon sonuna, satır sonuna noktalı Virgül (
koymalısın. Yoksa Betik Çalışmaz. Hele Hele Çalıştırdığın Sunucunun Hata Raporlaması Kötüyse Ve Helede Yoksa Ayvayı Yedin ! 2500 satırlık Bir Php Dosyasında Tek Tek Satırları, Fonksiyon sonlarını vs Kontrol Et Bakıyım, Bul Bulabilirsen!OOP (Object oriented Programming) Yani Nesne Yönelimli Programlama , Php De Bu OOP Zıkkımı Daha Gelişmediğinden Bahsedilir, Bende Bahsedeyim Dedim. Ama Adamlar Geliştiriyorlarmış , İleriki Sürümlerde Karşımıza Çıkar Belki.
Bazı Fonksiyonel, Programsal Hataları Var, Misal Bi Yazıyosun Altına Bişey Daha Yazıyosun, Üstteki Yazdığından Dolayı Alttakini Kabul Etmiyo, Yer Değiştiriyosun Ama İşine Yaramıyor. (Not: Dediğim Sorun Header Already by sent sorunudur. Neyseki Zar Zor Çözümünü buldum.)
Kendisini Bu Kadar Kötülettirecek Ama Tadından da Yenemeyecek Bir Dil PHP !
Son Bir Sorum Daha Var , Şöyleki: Php Tek Başına Yeterlimidir ?
Şimdi Şöyle Diyim Ben, Php Tek Başına Arkaplanda Sistemi Çalıştıran Asıl Elemandır. Ama Sen Kullanıcıya Görsellik , Kullanım Kolaylığı Sunmazsan O Siteden Verim Alamazsın. Bunun İçindir ki Adamlar: Html, Css, Javascript (Yerini Jquery aldı) Gibi Betik Dillerini Üretmişler. Bunları Kullanırsan Tadından Yenmez. Biz Bu Dilleri Arayüz Oluşturmak İçin Kullanırız, Geneldede Öyle Yapılmak İçin Üretilmiş Zaten
Ayrıca Html (Hyper Text Markup Language) Sayfadaki Objeler İçin Fln Kullanılır.
Css (Cascade Style Sheet) ise O Objelerin Rengini, Boyutunu , Yani Görselliğini Ayarlamak İçin Kullanılır.
Javascript Veya Jquery İse Sayfaya Efekt Verme, Anında Güncelleme Gibi Gibi İşlemler İçin Kullanılır.
Bide Şunu Sorarsan: Bir adam Bu Dillerin Hepsiyle, Yani Hem Arayüz Hemde Php Kodlamasını Yapabilirmi?
Cevabım Evet Kardeşim, Yapabilir. Biraz Zahmetlidir Ama Öğrenince Kimseye Muhtaç Olmazsın, Abi Bana Arayüz Yaparmısın Demezsin Kısacası.
Hem Arayüzünü (front-end), Hemde Arka Tarafta (back-end) çalışan Phpyi Tek Başına Yapmaktan Gurur Ve Zevk Duyarsın.
Peki Bu Son Soru Vallaha – Php ye Bir Örnek Verirmisin Kodlu Fln.
Veriyorum Dikkatli İncele;
Bu Kod Herzaman Php Kodlarını Yazmadan Önce Yazılır. (Buna Open Php Tag, Yani Açılış Etiketi Denir.)
<?php
Buda Ekrana Merhaba Dünya Yazar.
Burada Echo Fonksiyondur, Yazdığını Ekrana Çıktılar.
echo ‘Merhaba Dünya’;
Bu Kod İse Php Kodlarımızı Bitirdiğimizde Yazarız, Bir Nevi Php Kodlarım Buraya Kadar Demektir.
?>
Evet Artık Birazcık Sana Anlatmaya Çalıştım Phpyi, Umarım Beğenmişssindir. Kendine İyi Bakman Dileğiyle
